Sıkça Sorulan Sorular

Antrepolar, gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla kurulan ve kuruluşunda aranılacak koşulları ve nitelikleri yönetmelikle belirlenen yerlerdir. Antrepo rejimi, eşyanın antrepoya gümrük mevzuatında düzenlenen şekilde konulması halinde süresiz kalabildiği ve eşyanın antrepoda kaldığı süre içerisinde eşyaya terettüp eden vergilerin ödenmediği bir gümrük rejimidir.Cevap: Serbest bölgelerde faaliyette bulunabilmek için öncelikle faaliyet ruhsatı alınması gerekmektedir. Faaliyet Ruhsatları, Ekonomi Bakanlığı tarafından verilmektedir.

Geçici depolama yeri ve antrepo açılmasına ve işletilmesine izin vermek ve bu yerlere ilişkin usul ve esasları belirlemek, Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında yer almaktadır. Bu kapsamda, geçici depolama yeri ve akaryakıt antrepo izinleri  Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürlüğü, diğer antrepo açma izinleri ise ilgili gümrük ve ticaret bölge müdürlüklerince verilmektedir.
Gümrüksüz satış mağazası ve deposu açma talepleri Gümrükler Genel Müdürlüğünce değerlendirilmektedir.

Geçici depolama yerleri ve antrepolara ilişkin tüm şartlar Gümrük Yönetmeliğinde belirtilmiştir.

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen serbest dolaşımda olmayan eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır.

Geçici depolanan eşyanın her türlü dış etken ve müdahalelerden korunmasını sağlayacak şekilde yapılmış ve taşıtların durduğu, yanaştığı veya indiği yerlerdeki ambar, depo, ardiye veya hangar gibi yerler geçici depolama yerleridir.

Geçici depolama yerlerinde bulunan eşyanın geçerli veya zorlayıcı nedenler dışında ziyanından, hasara uğramasından veya değiştirilmesinden doğan mali sorumluluk işleticilere aittir. Bu sorumluluk söz konusu eşyaya ait gümrük vergilerinin gümrük idaresine ödenmesini de kapsar.

Gümrüksüz satış mağazaları, Türkiye’ye gelen veya Türkiye’den giden yolcular ile transit yolculara, diplomatik muafiyetten yararlananlara, yabancı basın yayın organlarının yabancı uyruklu mensuplarına, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’ndan transit geçen gemilere, yat limanlarına gelip giden veya kışlayan yat ve tekne sahiplerine, uluslararası sefer yapan uçaklardaki yolculara ve Bakanlıkça belirlenecek diğer kişilere satış yapmak üzere açılan ve özel antrepo sayılan yerlerdir.

Eşyanın gümrük kıymeti, gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin belirli konularda getirilen tarife dışı düzenlemelerin uygulanması amacıyla, Gümrük Kanunu ile Gümrük Yönetmeliğinin İkinci Kısım Üçüncü Bölümlerinde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen kıymettir. (Ancak bu bölümlerin hükümleri, gümrükçe onaylanmış bir başka işlem veya kullanıma tabi tutulduktan sonra serbest dolaşıma giren eşyanın gümrük kıymetinin belirlenmesine ilişkin özel hükümleri etkilemez.)
İthal eşyasının gümrük kıymeti deyimi; ithal eşyası üzerinden advalorem sisteme göre gümrük vergisinin hesaplanmasına esas teşkil edecek eşya kıymetini belirtir.

Eşyasının gümrük kıymeti, Gümrük Yönetmeliğinin 89 ilâ 94 üncü maddelerinde belirtilen kıymet tespit yöntemlerinin sırasıyla uygulanması suretiyle tayin ve tespit olunur.
Bu yöntemler; satış bedeli yöntemi, aynı eşyanın satış bedeli yöntemi, benzer eşyanın satış bedeli yöntemi, indirgeme yöntemi, hesaplanmış kıymet yöntemi ve son yöntem olmak üzere altı tanedir.
Bu yöntemlerin kullanılmasında esas, ilk önce satış bedeli yönteminin kullanılması, bu yöntemin kullanılmasını engelleyen bir durumun varlığı halinde ise sırasıyla diğer yöntemlerin denenmesi ve ilk beş yönteme göre belirlenemeyen kıymetin son yönteme göre belirlenmesidir. Eşyanın gümrük kıymeti bir önceki yönteme göre belirlenebildiği sürece izleyen yönteme geçilmez. Ancak beyan sahibinin yazılı talebinin gümrük idaresince uygun bulunması şartıyla, söz konusu yöntemlerden indirgeme yöntemi ile hesaplanmış kıymet yönteminin uygulama sırası değiştirilebilir.

Satış bedeli yönteminde ithal eşyasının kıymeti eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli Türkiye’ye ihraç amacı ile yapılan satışta (Türkiye’ye ihraç amaçlı satış deyimi; Türkiye’ye ithal edilmek üzere doğrudan doğruya yapılan satışı ifade eder) Gümrük Kanununun 27 ve 28 inci Gümrük Yönetmeliğinin 95 ve 96 ncı maddelerine göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.

Eşyanın satış bedelinin gümrük kıymetine esas alınabilmesi aşağıdaki koşullara bağlıdır;
i- Eşyanın alıcısı tarafından elden çıkarılması veya kullanımı;

– – Türkiye Cumhuriyeti Kanunları, Tüzükleri ve bunların yetkili kıldığı merciler tarafından   konulmuş olan,

– – Eşyanın tekrar satılabileceği coğrafi bölgeyi sınırlayan,

– – Eşyanın kıymetini önemli bir ölçüde etkilemeyen,

Kısıtlamalar dışında hiçbir kısıtlamaya tabi olmamalıdır.

ii- Satış veya fiyat, kıymeti belirlenmekte olan eşya bakımından kıymeti tespit edilemez bir koşul veya edim konusu olmamalıdır.

iii- Eşyanın alıcı tarafından tekrar satışı veya diğer herhangi bir şekilde elden çıkarılması ya da kullanımı sonucu doğan hasılanın bir bölümünün doğrudan veya dolaylı olarak satıcıya intikal etmesi halinde, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına Gümrük Yönetmeliğinin 95 inci maddesi hükümlerine göre ilave yapılabilmelidir.

iv- Alıcı ve satıcı arasında bir ilişki bulunmamalı; ilişkinin varlığı durumunda ise, satış bedeli bu maddenin Gümrük Kanununun 24 (2) maddesi hükümlerine göre gümrük kıymeti olarak kabul edilebilir nitelikte olmalıdır. (Bu konu yedinci soruda açıklanmıştır.)

Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının, satıcı veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken ödemelerin toplamıdır. Bu fiyat, ithal eşyasının satış koşulu olarak, alıcının satıcıya veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yaptığı veya yapacağı tüm ödemeleri kapsar. Ödemeler, para transferi şeklinde olabileceği gibi akreditif veya ciro edilebilir bir kıymetli evrak kullanılarak ya da doğrudan veya dolaylı yapılabilir.
Gümrük Yönetmeliğinin 95 inci maddesine göre yapılan ilaveler dışında, alıcının pazarlama veya satıcı ile yapılan bir anlaşma yoluyla da olsa, satıcıya yapılan dolaylı dahil kendi hesabına yaptığı faaliyetler, satıcı yararına bir ödeme olarak değerlendirilmez. Bu tür işlemlere ilişkin giderler, ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespiti sırasında fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilmez.

Aynı eşya deyimi; fiziksel özellik, kalite ve tanındığı özellikleri dahil olmak üzere her hususta aynı olan ve aynı ülkede üretilmiş eşyayı (görünüşteki küçük farklılıklar diğer hususlarda tanıma uyan eşyanın aynı eşya sayılmasını önlemez) ifade eder. Benzer eşya deyimi; her hususta aynı olmamakla birlikte aynı işlevi görmelerini ve ticari olarak birbirlerini ikame edebilmelerini mümkün kılan, benzer özellik ve benzer unsurları bulunan ve aynı ülkede üretilmiş olan eşyayı (eşyanın kalitesi, tanındığı özellikleri, bir ticari markasının bulunması, eşyanın benzerliğinin belirlenmesinde göz önüne alınacak faktörler arasında yer alır), ifade eder.Aynı eşya ve benzer eşya deyimleri, Türkiye’de yapılması nedeniyle düzeltme konusu olmayan, ithal eşyasının üretimi için gereken ve Türkiye dışında gerçekleştirilen mühendislik,geliştirme, sanat ve çizim çalışmaları, plan ve taslak hazırlama hizmetlerini içeren veya yansıtan eşyayı kapsamaz.Yalnızca kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ülkede üretilen eşya, “aynı eşya” veya “benzer eşya” olarak nitelenebilir. Kıymeti belirlenecek eşya ile aynı kişi tarafından üretilmiş aynı veya benzer eşya bulunmadığı takdirde, farklı kişi tarafından üretilmiş eşya dikkate alınır. Üretilmiş deyimi, yetiştirilmiş,imal edilmiş veya topraktan çıkarılmış olma halini ifade eder

Satış bedeli yöntemine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Türkiye’ye ihraç amacıyla satılarak kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilen aynı eşyanın satış bedelidir. (Aynı veya yakın bir tarih deyimi; ithal edilen eşya ya da aynı veya benzer eşyaya ait birim fiyatın belirlenmesine imkan verecek ileri ve geriye doğru tespiti mümkün olan ilk tarihi ifade eder.)Bu yönteme göre gümrük kıymeti belirlenirken, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda satılan aynı eşyanın satış bedeli kullanılır. Böyle bir satışın bulunmaması durumunda, farklı ticari düzey ve/veya farklı miktarlardaki aynı eşyanın satış bedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farkları göz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır. Kıymet artış veya azalışına da yol açsa, düzeltmenin yapılabilmesi için makul olduğunun ve doğruluğunun kesin delillerle ispatı gerekir. İthal eşyası ile söz konusu aynı eşya arasında, ithal eşyasının giriş liman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin satış bedeline dahil edildiği durumlarda, mesafe ve nakliyatın türünden doğan ciddi farklılıklar göz önüne alınarak satış bedelinde düzeltme yapılır.Bu yöntemin uygulanması sırasında aynı eşyaya ilişkin birden fazla satış bedeli tespit edilirse, ithal eşyasının gümrük kıymetini belirlemek üzere bunlardan en düşük olanı kullanılır.

İlk iki yönteme göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Türkiye’ye ihraç amacıyla satılarak, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilen benzer eşyanın satış bedelidir. (Aynı veya yakın bir tarih deyimi; ithal edilen eşya ya da aynı veya benzer eşyaya ait birim fiyatın belirlenmesine imkan verecek ileri ve geriye doğru tespiti mümkün olan ilk tarihi ifade eder.)

Bu yönteme göre gümrük kıymeti belirlenirken, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda satılan benzer eşyanın satış bedeli kullanılır. Böyle bir satışın bulunmaması durumunda, farklı ticari düzey ve/veya farklı miktarlardaki benzer eşyanın satış bedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farkları göz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır. Kıymet artış veya azalışına da yol açsa, düzeltmenin yapılabilmesi için makul olduğunun ve doğruluğunun kesin delillerle ispatı gerekir.

İthal eşyası ile söz konusu benzer eşya arasında, ithal eşyasının giriş liman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin satış bedeline dahil edildiği durumlarda, mesafe ve nakliyatın türünden doğan ciddi farklılıklar göz önüne alınarak satış bedelinde düzeltme yapılır.

Bu yöntemin uygulanması sırasında benzer eşyaya ilişkin birden fazla satış bedeli tespit edilirse, ithal eşyasının gümrük kıymetini belirlemek üzere bunlardan en düşük olanı kullanılır.

Bu yöntemde, kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer eşya, Türkiye’de ithal edildiği hal ve durumda satılmışsa, bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, bu eşyanın ya da aynı veya benzer eşyanın ithalatçı tarafından yurt içinde müstakil kişilere aynı veya yakın bir tarihte yapılan en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat esas alınır. Yukarıda belirtilen birim fiyattan aşağıdaki indirimler yapılır:
a) Türkiye’ye ithal edilen, ithal eşyası ile aynı sınıf veya cins eşyanın satışında mutat olarak ödenen veya ödenmesi kararlaştırılan komisyon veya kar ve genel giderler için yapılması mutat olan ilaveler. (Aynı sınıf veya cins eşya deyimi; belli bir sanayi sektöründe üretilen bir grup veya bir dizi eşya kapsamına giren eşyayı ifade eder (bu ifade aynı veya benzer eşyayı da kapsar)
b) Türkiye sınırları içinde gerçekleşen mutat nakliye ve sigorta giderleri ile bunlarla ilgili diğer giderler.
c) Eşyanın ithali veya satışı nedeniyle Türkiye’de ödenecek gümrük vergileri ile diğer dahili vergiler.

Kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer eşyanın, ithal tarihinde veya yakın bir tarihte satışı yoksa, bu eşyanın ithal tarihinden itibaren doksan gün içinde ithal edildiği hal ve durumda yapılan ilk satışına ait birim fiyat esas alınır.

İthal edildiği hal ve durumda satılan kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer eşya yoksa; ithalatçının talebi üzerine ithal edildikten sonra işlenen veya değişikliğe tabi tutulan kıymeti belirlenecek eşyanın, müstakil kişilere en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat gümrük kıymetine esas alınır. Bu birim fiyatından eşyanın işlenmesi veya değişikliğe tabi tutulmasından doğan ilave kıymetin düşülmesi ve yukarıda belirtilen indirimlerin yapılması gerekir.

Bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymeti, hesaplanmış kıymet esas alınarak belirlenir. Bu yöntemin uygulanması için ithalatçının gerekli bilgi ve belgeleri gümrük idaresine ibraz etmesi ve bu bilgi ve belgelerin doğruluğunu ispata hazır olduğunu üretici ülke makamlarından alacağı belge ile tevsik etmesi gerekir.

Hesaplanmış kıymet aşağıdaki unsurların toplamından oluşur;
a) İthal eşyasının üretiminde kullanılan malzeme ve yapılan imalat veya diğer imal işlemlerinin bedel veya kıymetleri,
b) Türkiye’ye ihraç edilmek üzere ihraç ülkesindeki üreticiler tarafından üretilen, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı sınıf veya cins eşyanın satışında mutat olan kar ve genel giderlere eşit bir tutar,
c) İthal eşyasının giriş liman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme, boşaltma, elleçleme giderleri ile nakliye ve sigorta giderleri.

İlk beş yönteme göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti;
a) Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşmanın,
b) Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci maddesinin,
c) Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğinin Eşyanın Gümrük Kıymeti ile ilgili bölüm hükümlerinin,
esaslarına ve genel hükümlerine uygun yöntemlerle ve Türkiye’de mevcut hükümler esas alınarak belirlenir.
2) Bu yönteme göre gümrük kıymetinin belirlenmesinde aşağıdaki hususlar esas alınmaz.
a) Türkiye’de üretilen eşyanın Türkiye içindeki satış fiyatı,
b) Gümrük idaresinin iki alternatif kıymetten yüksek olanını kabul etmesini öngören bir sistem,
c) Eşyanın ihraç ülkesindeki iç piyasa fiyatı,
d) Aynı veya benzer eşyanın hesaplanmış kıymet yöntemi hükümlerine göre belirlenen kıymeti dışındaki maliyet bedeli,
e) Türkiye’den başka bir ülkeye ihraç edilmek üzere satılmış eşyanın fiyatı,
f) Asgari gümrük kıymetleri,
g) Keyfi veya fiktif kıymetler.

Gümrük beyannamesine tescilden önce Orijinal Fatura ve beyanda bulunulan rejime ait İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formunun eklenmesi zorunludur.

Tescil sırasında yukarıda sayılan ibrazı zorunlu belgeler yanında ihtiyari veya duruma bağlı olarak; ödeme şekline göre navlun faturası ve/veya sigorta poliçesi de aranır. (Fiyatın navlun ve sigortayı kapsamadığı teslim şekillerinde (FOB gibi) navlun faturası ve sigorta poliçesi, fiyatın navlun veya sigortadan birini kapsadığı teslim şekillerinde fiyata dahil olmayan unsura ilişkin belge (CF teslim şekli için sigorta poliçesi gibi).

Orijinal fatura, kesin satışlarda, satıcı firma ve diğer hallerde eşyayı gönderen firma tarafından mahallinde düzenlenmiş bir belgedir.

Ayrıntılı fatura, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olan eşyadan, her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve orijinal faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş bir belgedir.

Orijinal faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde, ayrıntılı faturanın beyanname ile birlikte idareye verilmesi gerekir.

Çeki listesi, bir fatura kapsamı eşyanın çeşitli cins ve nev’ide ve çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması halinde, her kapta ne miktar eşya bulunduğunu göstermek amacıyla düzenlenen bir belgedir.

Çeki listesi satıcı veya gönderici tarafından orijinal fatura ile birlikte hazırlanabileceği gibi, beyan sahibi tarafından da hazırlanabilir.

İthal eşyasına ait kıymet bildirim formu, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümleri çerçevesinde belirlenen ithal eşyasına ait gümrük kıymetinin unsurlarını içeren ve Gümrük Yönetmeliğinin 21 no.lu ekinde yer alan belgedir.

Gümrük Yönetmeliğin 89 uncu maddesinde yer alan satış bedeli yöntemi hükümlerine göre gümrük kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına aşağıdaki ilaveler yapılır.

a) Aşağıdaki unsurlara eşyanın fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına dahil edilmemiş ancak alıcı tarafından üstlenilen bölümü;

1) Satın alma komisyonları dışındaki komisyonlar ve tellaliye, (Satın alma komisyonu deyimi; ithalatçının temsilcisine, kıymeti belirlenecek eşyanın satın alınmasında yurt dışında verdiği temsil hizmeti karşılığı ödediği ücreti ifade eder.)

2) Gümrük işlemleri sırasında söz konusu eşya ile tek eşya muamelesi gören kapların maliyeti,

3) İşçilik ve malzeme giderleri dahil ambalaj bedeli,

b) İthal eşyasının üretiminde ve ihraç amacıyla satışında kullanılmak üzere alıcı tarafından doğrudan veya dolaylı olarak bedelsiz veya düşük bedelle sağlanan, fiilen ödenmeyen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan aşağıda sayılan mal ve hizmetlerin kıymetinden verilecek uygun miktardaki pay;

1) İthal eşyasına katılan malzeme, aksam, parça ve benzerleri,

2) İthal eşyasının üretimi sırasında kullanılan araç, gereç, kalıp ve benzeri aletler,

3) İthal eşyasının üretimi sırasında tüketilen maddeler,

4) İthal eşyasının üretimi için gereken ve ithal ülkesi dışında gerçekleştirilen mühendislik, geliştirme, sanat ve çizim çalışmaları, plan ve taslak hazırlama hizmetleri,

c) Kıymeti belirlenecek eşyanın satış koşulu gereği, alıcının doğrudan veya dolaylı olarak ödemesi gereken, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan royalti ve lisans ücretleri,

d) İthal eşyasının tekrar satışı veya diğer herhangi bir şekilde elden çıkarılması ya da kullanımı sonucu doğan hasılanın doğrudan veya dolaylı olarak satıcıya intikal eden kısmı,

e) İthal eşyası için Türkiye’deki giriş liman veya mahalline kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri. (Giriş liman veya mahalli deyimi; deniz yolu ile gelen eşyada Türkiye’deki boşaltma limanını, karayolu ile gelen eşyada kara taşıt araçlarının ilk vardıkları hudut gümrüğünü, hava yolu ile gelen eşyada eşyanın boşaltıldığı hava limanı gümrüğünü ifade eder.)

Bu maddeye göre fiilen ödenen veya ödenecek fiyata yapılacak ilaveler için objektif ve ölçülebilir veriler esas alınır.

Gümrük kıymetinin belirlenmesinde, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata bu maddede öngörülenler dışında hiçbir ilave yapılamaz.

İthal eşyasının gümrük kıymetinin belirlenmesi sırasında Türkiye’de çoğaltılması hakkı için yapılan ödemeler ve Türkiye’ye ihraç amacıyla satışında bir satış koşulu olmaması kaydıyla, dağıtım veya tekrar satış hakları için alıcının yaptığı ödemeler, yukarıdaki (c) bendi kapsamında değerlendirilmez ve fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilmez.

İthal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırdedilebilmeleri koşuluyla, aşağıdaki giderler gümrük kıymetine dahil edilmez.
a) Eşyanın, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi ile Türkiye’nin anlaşmalarla dahil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerine giriş yerine varışından sonra yapılan nakliye ve sigorta giderleri,
b) Sınai tesis, makine veya teçhizat gibi ithal eşyası için ithalattan sonra yapılan inşa, kurma, montaj, bakım veya teknik yardıma ilişkin giderler,
c) İthal eşyasının satışıyla ilgili olarak bir finansman anlaşması uyarınca alıcı tarafından üstlenilen faiz giderleri,
d) Satın alma komisyonları,
e) Eşyanın ithali veya satışı nedeniyle Türkiye’de ödenecek ithalat vergileri.
Bu maddenin (c) fıkrasında belirtilen hallerde, finansmanın satıcı veya bir başka kişi tarafından sağlanmış olmasına bakılmaz. Ancak, finansman anlaşmasının yazılı olarak yapılmış olması ve gerektiğinde alıcının;
– Eşyanın, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olarak beyan edilen fiyattan satıldığını,
– Söz konusu faiz oranının, finansmanın sağlandığı ülkede o tarihte bu tür bir işlem için geçerli olan faiz oranı seviyesini aşmadığını,
Kanıtlaması şarttır.

Bilgisayarlarda kullanılmak üzere, ithal edilen veri ya da komutlar yüklü bilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, sadece taşıyıcı ortamın kendisinin maliyeti veya kıymeti esas alınır. Bu nedenle, taşıyıcı ortamın maliyet veya kıymetinden ayırdedilebilmesi koşuluyla, gümrük kıymeti, veri veya komutların maliyet veya kıymetini içermez.

Bu maddede geçen;

– Taşıyıcı ortam deyimi, entegre devreler, yarı iletkenler ve bu tür devre veya cihazlarla bütünlük oluşturan benzeri araç ve aletleri,

– Veri veya komutlar deyimi, ses, sinematografik veya video kayıtlarını,

Kapsamaz.

Eşyanın gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin Türk Lirası olarak beyanı zorunludur. Fatura veya diğer belgelerde yazılı yabancı paralar, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan T.C. Merkez Bankası döviz satış kurları üzerinden Türk Lirasına çevrilir.

Royalti ve lisans ücreti deyimi; ithal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da yeniden satışı ile ilgili olarak patent, dizayn, know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı ve imalat prosesleri gibi adlar adı altında yapılan ödemeleri ifade eder.
Royalti ve lisans ücretleri ile ilgili olarak aşağıdaki hükümler uygulanır.
a) Gümrük Kanununun 27 nci maddesinin 5 inci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, ithal eşyasının gümrük kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenirken, royalti veya lisans ücreti ödemeleri fiilen ödenen veya ödenecek fiyata aşağıdaki koşullarla ilave edilir.
1) Ödeme kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalıdır.
2) Ödeme bu eşyanın satış koşulu olarak yapılmalıdır.
b) İthal eşyasının sadece Türkiye’de imal edilen eşyanın karışımındaki maddelerden biri veya bir parçası olması durumunda, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta düzeltme sadece royalti veya lisans ücreti bu eşya ile ilgili ise yapılabilir.
Eşyanın monte edilmemiş bir şekilde veya sulandırma veya ambalajlama gibi satıştan önce küçük işlemlerden geçecek şekilde ithal edilmesi durumunda, bu, bir royalti veya lisans ücretinin ithal edilen eşya ile ilgili kabul edilmesini engellemez.
Eğer royalti veya lisans ücretleri kısmen ithal edilen eşya ile kısmen de ithal edilmelerinden sonra eşyaya eklenen parçalarla veya ithalat sonrası faaliyetler veya hizmetler ile ilgiliyse, uygun bir paylaştırma sadece nesnel ve somut verilere dayalı olarak yapılır.
c) Bir markanın kullanılmasına ilişkin bir royalti veya lisans hakkı, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyata sadece aşağıdaki durumlarda ilave edilir.
1) Royalti veya lisans ücreti, aynı durumda yeniden satılan veya ithal edildikten sonra sadece küçük değişikliklerden geçen eşyaya ilişkin ise,
2) Eşya, ithalattan önce veya sonra yapıştırılan ve royalti veya lisans ücretinin ödendiği marka altında pazarlanıyorsa,
3) Alıcı, bu tür eşyayı satıcı ile ilişkisi olmayan diğer satıcılardan temin etme özgürlüğüne sahip değilse.
d) Alıcının bir üçüncü kişiye royalti veya lisans ücreti ödemesi durumunda, bu maddenin (a) bendinde öngörülen koşullar, satıcı veya satıcı ile ilişkili olan bir kişinin alıcıdan bu ödemeyi yapmasını istememesi durumunda yerine getirilmiş sayılmaz.
e) Bir royalti veya lisans ücretinin miktarı ithal edilen eşyanın fiyatına bağlı olarak belirleniyor ise, aksi yönde bir kanıt bulunmadığı sürece, bu royalti veya lisans ücretinin ödenmesinin kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu varsayılır.

Ancak, bir royalti veya lisans ücretinin miktarı ithal edilen eşyanın fiyatına bakılmaksızın belirleniyor ise, bu royalti veya lisans ücreti ödenmesinin de kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu kabul edilebilir.

Gümrük Kanununun 234 (1) (b) maddesi gereğince, Serbest dolaşıma giriş rejimine veya bir geçici muafiyet düzenlemesine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda, kıymeti üzerinden gümrük vergisine tabi eşyanın beyan edilen kıymeti, muayene ve denetleme sonucunda Gümrük Kanununun 23 ila 31 inci maddelerinde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen kıymete göre noksan bulunduğu takdirde, bu noksanlığa ait gümrük vergisinden başka bu vergi farkının 3 katı para cezası alınır.

Ancak, satış birimine göre miktar itibarıyla %5’i geçmeyen bir vergi farkı ile maddi hesap hatasından doğan noksan kıymet beyanlarında, bu farklara ait gümrük vergisinden başka bu verginin bir katı da para cezası alınır.

Bu maddeye göre verilen ceza hiçbir şekilde Gümrük Kanununun 241 İnci maddesinin 1 İnci fıkrasında belirtilen miktardan az olamaz.

– Vergi kaybı doğurmamasına karşın, Gümrük Kanununun 24 üncü maddesine göre birbirleriyle ilişkisi bulunan kişiler arasında bir satış işlemi olması ve bu ilişkinin beyan edilmemesi durumunda Gümrük Kanununun 241 (3) (b) maddesi gereğince, aynı Kanunun 241 (1) maddesinde belirtilen miktarın iki katı tutarında usulsüzlük cezası uygulanır.

1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun hükümleri saklıdır.

Geçici ithalat rejimine tabi tutulmak istenen eşya için gerekli izin, gümrük müdürlüklerinden alınır.

Geçici ithalat rejimi kapsamında ithali talep edilen eşya için ATA Karnesi, gümrük beyannamesi ya da sözlü beyan formu düzenlenebilmekte olup, eşyanın gümrük beyannamesi ile geçici ithalinde Gümrük Yönetmeliği’nin 55 no.lu ekinde yer alan Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri Başvuru Formu doldurularak, söz konusu evraklara aşağıda belirtilen belgelerden biri veya bir kaçı da eklenir:
a) Proforma fatura aslı ve iki nüsha tercümesi,
b) İhtiyaç duyulursa eşyanın teknik özelliklerini gösterir katalog ve/veya teknik dokümanlar,
c) Eşyanın gönderilme amacı ve süresini, bedelli veya bedelsiz olup olmadığı ile sair hususları kapsayan gönderici firma ile alıcı firma arasında imzalanmış bir anlaşma varsa aslı ve tercümesi veya kiralamaya ilişkin gönderici firmanın yazısının aslı ve tercümesi.

1-Türkiye’ye ithali yasak olan eşya.
2- Tüketilebilir nitelikte olan eşya.
3- Ayniyet tespitinin yapılması mümkün olmayan eşya.
4- Ülke ekonomisine zarar verebileceği Bakanlıkça belirlenecek eşya.

Geçici ithal edilmiş eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasına ilişkin başvurular, eşyanın yeni ve kullanılmamış olması veya yenileştirilmiş ya da kullanılmış olmakla birlikte Ekonomi Bakanlığı tarafından yayımlanan “Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Bazı Maddelere İlişkin Tebliğ’de (2012/9)” yer alan ve izin belgesi aranmayacağı belirtilen eşya kapsamında olması halinde doğrudan ilgili gümrük idaresine yapılır. Bunun dışında geçici ithale konu kullanılmış eşyanın kati ithal başvurularının ise eşyanın yurtta kalma süresi içinde Ekonomi Bakanlığı’na yapılması gerekmektedir.

Geçici ithaline izin verilen eşyanın yurtta kalabileceği süre, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında özel olarak belirlenen süreler ile Gümrük Yönetmeliğinin 380 inci madde hükmü saklı kalmak ve 24 ayı aşmamak koşuluyla rejimi kullanım iznini veren gümrük idaresince belirlenmektedir.

İzin hak sahibi tarafından rejim süresi içinde yazılı olarak rejime giriş gümrük idaresine veya eşyanın bulunduğu yere en yakın gümrük idaresine müracaat edilerek ek süre talep edilebilir.  Eşyanın rejim altında kalma süresinin verilecek ek sürelerle birlikte, 24 ayı aşmaması esastır.

Ancak ek sürelerle birlikte, 24 aylık süreyi aşan süre uzatımı ancak geçici ithalat konusu eşyanın mülkiyetinin devredilmemesi veya 24 aydan uzun süreli yatırımlarda kullanılması durumlarında yapılabilir.

Geçici ithalatta ev eşyasına ilişkin işlemler, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 57 nci maddesi kapsamında yürütülmektedir.

Söz konusu Karar maddesine göre, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sürekli olarak, en az yirmi dört ay süre ile yerleşik bulunan gerçek kişiler tarafından Türkiye Gümrük Bölgesinde kiralanmak veya satın alınmak suretiyle edindikleri konutlarında kullanılmak üzere, serbest dolaşıma sokulan kendilerine ait ev eşyasına muafiyet tanınmaktadır.

Konutun en az iki yıl kiralama şartının karşılanmadığı durumlarda, ev eşyasının gümrük vergilerinden tam muafiyet suretiyle vergileri teminata bağlanarak geçici ithaline izin verilmektedir.

Geçici ithal rejimi çerçevesinde yurda ithal olunan eşyanın ya geçici ithal rejimi altında kaldığı süre içerisinde ayniyet tespiti yapılmak suretiyle yeniden ihraç edilmesi ya da bu süre içerisinde gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulması (bir gümrük rejimine tabi tutulabilir, serbest bölgeye girebilir, yeniden ihraç edilebilir, imha edilebilir veya gümrüğe terk edilebilir) gerekmektedir. Eşyanın izin verilen süre içerisinde yeniden ihraç edilmemesi ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda Gümrük Kanununun 241 inci veya 238 inci maddeleri uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 128  ila 134 üncü maddeleri
• Gümrük Yönetmeliği’nin 376  ila 394 üncü maddeleri
• 07.10.2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
• 21.03.2005 tarih ve 25762 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4 Seri No.lu Geçici İthalat Tebliği

Deniz ve kara hudut kapılarından giriş-çıkış yapan kamyonlar için kamyon başına fazla çalışma ücreti alınır. Bu işlemlerde saat başına fazla çalışma ücreti tahsil edilmez.

Yükleme, boşaltma gibi gümrük işlemleri yapan Türk ve yabancı plakalı kamyonlar için çalışılan saat esasına göre fazla çalışma ücreti tahakkuk ve tahsil edilir.

Gümrük idarelerinin daha disiplinli hale getirilmesi, belli eşyanın gümrük işlemlerinin yapılması yönünde uzmanlaşmaya gidilmesi, özellik arz eden eşyanın bu konuda uzmanlaşmış gümrüklere yönlendirilmesi ve bu konuda gümrük işlemlerinin daha etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi Bakanlığımızın temel politikasını oluşturmaktadır.

4458 sayılı Gümrük Kanununun 10 uncu maddesinde, Bakanlığımızın, gümrük mevzuatının doğru olarak uygulanması için gerekli gördüğü bütün önlemleri alacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu hüküm doğrultusunda; değişen ekonomik yapı ve gelişen teknolojiye bağlı olarak, yapılan yeni düzenlemelerle ihtisas gümrükleri kurulmaktadır.

Kurulmasının amacı ise, ithal eşyasında aranan zorunlu standartların korunması, tam kıymet tespitiyle vergi kaçakçılığının önlenmesi, belirlenen eşyada ithalatın denetim altına alınması, etkin gümrük denetlemelerinin yoğunlaştırılması, bu çerçevede önemli ithal kalemleri itibariyle, kıymet, tarife, menşe, ve standartlar yönünden etkin bir denetim yapılmasının sağlanmasıdır.

Ülkemiz sınırları içerisinde bir yerin (kara, hava, deniz ve demiryolu) giriş-çıkışlara açık hudut kapısı olarak ilan edilmesi, 5682 sayılı Pasaport Kanununun 1 inci maddesi uyarınca İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün yetkisi dahilinde bulunmaktadır.

Anılan Bakanlıkça ilgili Kurumların (Bakanlığımız dahil) olumlu görüşlerinin alınması ve talep edilen yerin 5682 sayılı Pasaport Kanununun 1 inci maddesi uyarınca, giriş-çıkışlara açık hudut kapısı ilan edilmesini müteakip buradan giriş-çıkış işlemlerinin yapılmasına izin verilmektedir.

Kapatılan gümrük idarelerinin bulunduğu yerleşim merkezlerinde sınırlı da olsa gümrük hizmetine ihtiyaç duyulması halinde, bu ihtiyacın mobil gümrük ve gümrük muhafaza ekiplerince karşılanması uygun bulunmuş ve bu çerçevede yapılacak işlemler 05.09.2001 tarihli, 2001/21 sayılı ve 01/08/2006 tarihli, 2006/17 sayılı Genelgeler ile belirlenmiştir.

Mezkur Genelge uyarınca, kapatılan gümrük idaresinin iç gümrük olması durumunda ihracat işlemleri, liman gümrüğü olması durumunda ise sadece deniz yoluyla gelen eşyanın ithal ve ihracat işlemleri mobil gümrük ekiplerince yürütülecek bunun için de talep sahibinin istemi, bulunduğu yer mülki idare amirliği, bağlı bulunduğu ihracatçı birlikleri, ticaret ve/veya sanayi odaları gibi kişi ve kurumlar tarafından işlemin yapılmasından 1 gün önce yazılı olarak (faks dahil) ilgili Bölge Müdürlüğüne iletilecek, Bölge Müdürlüğünce de en yakın gümrük idaresinden yeterli sayıda personel tefriki suretiyle gümrük işlemleri ikmal edilecektir.

İthal veya ihraç edilecek gıdaların giriş ve çıkış kapılarının tespit ve ilanı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yetkisinde olup, anılan Bakanlıkça düzenlenen tebliğler ile belirlenen gümrük müdürlüklerinden gıda maddelerinin ithal veya ihraç işlemleri gerçekleştirilmektedir.

Türkiye Gümrük Bölgesi dışında kabul edilen serbest bölgede bulunan ve bu nedenle de ithalat kapsamında yer alan eşyanın ihtisas gümrüğü uygulamasına tabi bir eşya olması halinde bu eşyanın gümrük işlemlerinin de ihtisas gümrük müdürlüklerinden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Tekstil ihtisas gümrüğü uygulaması, 26.04.2007 tarihli, 26504 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 55 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği çerçevesinde yürütülmektedir.

Söz konusu Tebliğ ile getirilen uygulama; sadece serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacak olan tekstil ürünleri için öngörülmüş olup, Dahilde İşleme Rejimi kapsamında geçici ithali yapılacak tekstil ürünlerini kapsamamaktadır. Bir başka ifadeyle, Dahilde İşleme Rejimi kapsamında gelen tekstil ürünlerinin işlemleri için herhangi bir gümrük idaresinin belirlenmesi söz konusu değildir.

Gümrük idareleri yetkilerine göre A ve B sınıfı olarak iki sınıfa ayrılmaktadır. A sınıfı gümrükler, her türlü gümrük işlemlerini; B sınıfı gümrükler, yalnızca yolcu ve yolcu beraberinde gelen eşya ile Bakanlıkça belirlenen gümrük işlemlerini yapmaya yetkilidir. Gümrük idareleri ve sınıflarına ilişkin liste web sitemizin Tanıtım>>Taşra Teşkilatı bölümünde yer almaktadır.

Ancak, 2006/11 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca ithalat ve ihracata ilişkin gümrük işlemleri kara sınır kapılarındaki gümrük idarelerinde yapılmamakta,  iç gümrüklerde yapılmaktadır.

İhtisas gümrüğü kapsamı eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemleri ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca giriş ve çıkış kapıları belirlenen eşya işlemleri ise sadece yetki verilen gümrük idarelerinden yapılmaktadır.

Dahilde işleme rejimi, serbest dolaşımda olmayan eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde işleme faaliyetine tabi tutulmak üzere geçici ithal edilmesi ve işleme faaliyeti sonrasında elde edilen işlem görmüş ürünün yeniden ihraç edilmesi esasına dayanan ekonomik etkili bir gümrük rejimidir.

Dahilde İşleme Rejiminin amacı, dünya piyasa fiyatlarında hammadde temin etmek suretiyle ihracatı artırmak, ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak, ihraç pazarlarını geliştirmek ve ihraç ürünlerini çeşitlendirmek olarak ifade edilebilir

Dahilde İşleme Rejiminde şartlı muafiyet ve geri ödeme sistemi olmak üzere iki tür dahilde işleme tedbiri uygulanmaktadır.

Şartlı muafiyet sistemi; dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ihraç edilecek eşyanın üretiminde kullanılan ve serbest dolaşımda bulunmayan hammadde, yardımcı madde,ambalaj ve işletme malzemesinin Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce ithalatı sırasında doğan vergilerin teminata bağlanarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ithal edilmesi ve üretim sonucunda elde edilen eşyanın ihraç edilmesini müteakip alınan teminatın iade edilmesidir.

Geri ödeme sistemi; dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında serbest dolaşıma giren hammadde, yardımcı madde, ambalaj ve işletme malzemesinden elde edilen işlem görmüş ürünün ihracı halinde, ithalat esnasında alınan verginin geri ödenmesidir. Bu kapsamda ithal edilen eşya için gümrük idaresince, ticaret politikası önlemleri uygulanmakta ve eşyanın ithali için öngörülen dış ticarette teknik düzenlemeler ve standardizasyon mevzuatı dahil diğer işlemlerin tamamlanması şartı aranmaktadır.

İşlem görmüş ürün, işleme faaliyetleri sonucunda elde edilen tüm ürünlerdir. İşlem görmüş ürün tanımı, üretim faaliyeti kapsamında elde edilen asıl ve ikincil işlem görmüş ürün kavramlarını da kapsamaktadır.

Asıl işlem görmüş ürün, dahilde işleme rejimi kapsamında elde edilmesi amaçlanan üründür.

İkincil işlem görmüş ürün, işleme faaliyeti sonrasında elde edilen asıl işlem görmüş ürün dışındaki ürünü ifade etmektedir.

İşleme faaliyeti, eşyanın montajı, kurulması ve diğer eşya ile birleştirilmesi dahil olmak üzere işçiliğe tabi tutulması, işlenmesi, yenilenmesi, düzenli hale getirilmesi dahil olmak üzere tamir edilmesi ile işleme sırasında tamamen veya kısmen tüketilse dahi işlem görmüş ürünün bünyesinde bulunmayan ancak, bu ürünün üretilmesini sağlayan veya kolaylaştıran önceden belirlenmiş bazı eşyanın kullanılmasını ifade etmektedir.

Fire, “İşleme faaliyetleri sırasında özellikle kuruma, buharlaşma, sızma veya gaz kaçağı şeklinde yitirilen ve imha olan kısım ile ekonomik değeri olmayan atıkları ifade etmektedir.”

Eşdeğer eşya, işlem görmüş ürünlerin imali için ithal eşyasının yerine kullanılan serbest dolaşımda bulunan eşyadır. Eşdeğer eşya, şartlı muafiyet sisteminde kullanılabilmektedir. Eşdeğer eşyanın, ithal eşyası ile asgari 8 (sekiz)’li bazda GTİP, ticari kalite ve teknik özellikleri itibarıyla aynı kalite ve nitelikleri taşıması gerekmektedir.

Şartlı muafiyet sistemine bağlı dahilde işleme rejimi kapsamında ithal eşyasının ithalinden önce, eşdeğer eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünün ihracatı mümkün bulunmaktadır. Bu uygulama, şartlı muafiyet sisteminde önceden ihracat denilmektedir. Önceden ihracat uygulaması durumunda, bu ihracata tekabül eden ithalat belge süresi sonuna kadar yapılabilmektedir. Bu kapsamda yapılacak ithalat esnasında, katma değer vergisi dahil tüm vergiler (4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla) teminata bağlanır ve ticaret politikası önlemleri uygulanmaz.

Geri ödeme sistemi kapsamında ihracı taahhüt edilen eşyanın ihracat taahhüdünün kapatılması sonrasında, belge/izin sahibi tarafından ithalat sırasında ödenen vergilerin iadesi için ilgili gümrük idaresine başvuruda bulunması gerekmektedir. Başvurunun, ihracat taahhüdünün kapatılmasını müteakip 3 ay içerisinde yapılması gerekmektedir.

İşlem görmüş ürünün ve değişmemiş eşyanın, ihraç edildiğinin, daha sonra yeniden ihraç edilmek üzere transit rejimi, gümrük antrepo rejimi, geçici ithalat rejimi veya dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulduğunun veya serbest bölgeye konulduğunun belgelendirilmesi durumunda ithalat vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılmasının talep edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Dahilde işleme rejimi kapsamında yurt içi alım uygulaması sadece Dahilde İşleme İzin Belgesi için geçerlidir. Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul, değişmemiş eşya ve ambalaj malzemeleri, ithal edilebileceği gibi, yurt içinden de temin edilebilir.

Bu uygulamada, yurt içinden eşya alımı KDV Tecil/Terkin Sistemine İlişkin 83 Seri No.lu Tebliğ kapsamında ya da T.C. Şeker Kurumunca tespit edilen şeker fabrikalarından alım yapılabilir. Dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki yurt içi alımın, belge süresi içerisinde gerçekleştirilmesi gerekir.

Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde yapılacak ithalattan doğan vergi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde teminata tabidir. Ancak,  yurt içi alımlar için Ekonomi Bakanlığı veya ilgili kuruluşlarca belirlenen tutar üzerinden teminat alınır.

Teminat; Para, Bankalar tarafından verilen teminat mektupları, Hazine tahvil ve bonoları,   unsurlarından biri veya birkaçından oluşabilir.

Türkiye Gümrük Bölgesinde gerçekleştirilecek, eşyanın korunması, görünüş ya da satış kalitesinin iyileştirilmesi, yeniden dağıtım veya yeniden satış için hazırlanmasına yönelik işlemler, eşyanın montajı, kurulması, diğer eşyayla birleştirilmesi, bir araya getirilmesi veya ihraç edilecek eşyanın tamamlanması dahil olmak üzere işçiliğe tabi tutulması, yenilenmesi ve düzenli hale getirilmesi dahil olmak üzere tamir edilmesi veya boyanması gibi nisbeten basit işlem ve işçilikler ile bedelsiz ithalat gibi işlemler için gümrük idaresinden dahilde işleme izni alınması gerekmektedir.

Türkiye gümrük bölgesinde yerleşik firmalar tarafından, dahilde işleme izin belgesi almak için elektronik ortamda Ekonomi Bakanlığına, dahilde işleme izni almak için ilgili gümrük idaresine müracaat edilmesi gerekmektedir.

Dahilde işleme izin belgesinin veya dahilde işleme izninin süresi sektörüne göre azami 12 (oniki) aya kadar tespit edilebilir. Ancak, gemi inşaa, komple tesis v.b. ile üretim süreci 12 (oniki) ayı aşan ürünler ve savunma sanayi alanına giren ürünlerin ihracına ilişkin düzenlenen belgenin/iznin süresi, proje süresi kadar tespit edilebilir.

Dahilde İşleme Rejimi kapsamında alınan orijinal sürenin yetersiz kalması durumunda, haklı sebep halleri ve yangın, sel, don gibi mücbir sebep ile fevkalade hallere bağlı olarak süre uzatımı yapılması mümkün bulunmaktadır. Dahilde İşleme İzin Belgelerine ilişkin ek süre talebi için elektronik ortamda Ekonomi Bakanlığına, Dahilde İşleme İznine ilişkin ek süre talebi için ilgili Gümrük Müdürlüğüne başvuru yapılması gerekmektedir.

Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde, sadece dahilde işleme izin belgesi kapsamında işlem görmüş ürünlerin veya değişmemiş eşyanın tamamı veya bir kısmı, ancak hariçte işleme rejimi hükümleri çerçevesinde daha ileri düzeyde işlenmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere geçici olarak ihraç edilebilir.

Şartlı muafiyet sistemi çerçevesindeki dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen eşya, işlem görmüş ürün olarak ve/veya ithal edildiği şekli ile, belge/izin süresi içerisinde, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın gümrük idaresince yerinde tespiti, eşyanın ithali için öngörülen dış ticarette teknik düzenlemeler ve standardizasyon mevzuatı dahil diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili kaydıyla 4458 sayılı Gümrük Kanununun 114 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 207 nci maddesi hükmüne göre serbest dolaşıma girebilir. Bu durumda, serbest dolaşıma giren eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleşmesi aranmaz.

.

Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ithal edilen eşyanın veya işlem görmüş ürünün, gümrük mevzuatı çerçevesinde belge/izin süresi içerisinde serbest dolaşıma girmesi, gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi veya mahrecine iadesi hallerinde, bu eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleştirilmesi aranmaz.

Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen eşyadan elde edilen ikincil işlem görmüş ürün, belge/izin ihracat taahhüdünün kapatılmasından önce ihraç edilebileceği gibi, gümrük idaresi gözetiminde imha, gümrüğe terk, çıkış hükmünde gümrüğe teslim veya serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre ithal edilebilir.

Şartlı muafiyet sistemi kapsamında ithal edilen eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere ihracatının gerçekleştirilmemesi, belge/izin kapsamında izin verilen miktarın üzerinde ithalat yapılması, belge kapsamında ithal edilen eşyanın tamamı ihraç edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılmış olsa dahi döviz kullanım oranının %80’i (İkincil işlem görmüş tarım ürünü taahhüdü içeren belgeler için %100’ü) geçmesi, dahilde işleme izin belgesinin/dahilde işleme izninin iptal edilmesi, dahilde işleme izin belgesinin/dahilde işleme izninin süresi içerisinde kapatma müracaatında bulunulmaması nedeniyle belge/iznin resen kapatılması gibi durumlar, dahilde işleme rejimi tedbirlerine uyulmaması halleri arasında sayılabilir.

Dahilde İşleme Rejimi hükümlerinin ihlali halinde, belge/izin kapsamında yapılan ithalata ilişkin varsa alınmayan ithalat vergileri ile Gümrük Kanunu’nun 238 inci maddesi uyarınca para cezası tahsil edilir.

Gümrük İdaresinde dahilde işleme izni verilemeyecek eşya listesi 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği Ek 7 No.lu Listede yer almaktadır:

Gümrük Kanunu’nun 110 uncu maddesi uyarınca dahilde işleme izni 80 inci madde çerçevesinde, işleme faaliyetlerini yapan veya yaptıran kişinin talebi üzerine verilebilir. Türkiye Gümrük Bölgesinde (serbest bölgeler hariç) yerleşik firmalar bu rejimden faydalanabilmekte olup, ticari nitelikte olmayan dahilde işleme amaçlı ithalat için Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilere de izin verilmesi mümkündür.

Dahilde işleme rejimi kapsamında gümrük idaresince izin verilebilecek işlemler, gümrük idaresince izin verilemeyecek eşyaya ilişkin bilgiler ve Ekonomi Bakanlığı’nca düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesi düzenlenmesini gerektirir durumlar 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nde yer almaktadır.  Bu konuda detaylı bilgi Gümrük Kanunu’nun 108-122 nci maddeleri, Gümrük Yönetmeliği’nin 349-375 inci maddeleri, 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı ve 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliğinden edinilebilir.

1 – Dilekçe (İmza sirkülerinde yer alan yetkililerin adı ve soyadı belirtilerek imzalanmış)
2 –Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri Başvuru Formu (İmza sirkülerinde yer alan yetkililerin adı ve soyadı belirtilerek imzalanmış)
3 – Eşyanın bedelsiz gönderilme amacı ve süresini kapsayan gönderici firma ile alıcı firma arasında varsa imzalanmış sözleşme veya gönderici firma yazısı aslı ve tercümesi (*)
4 – İhraç Ürünleri ile İlgili Hammadde Sarfiyat Tablosu (**)
5 – İhraç edilen mamulün üretimi ile ilgili Kapasite Raporu (Ticaret ve/veya sanayi odalarınca tasdikli) (***)
6 – Yan sanayici kullanılması halinde (İmalatçı-ihracatçı, İhracatçı, Dış Ticaret Sermaye Şirketi ve Sektörel Dış Ticaret Şirketi için);
a) Yan sanayici firmaya ait Kapasite Raporu (Ticaret ve/veya sanayi odalarınca tasdikli) (***)
b) Yan sanayici firmaya ait İmza Sirküleri (Noter tasdikli)
c) Yan sanayici ile yapılan protokol (Taraflarca imzalanmış)
7 – Ticaret Sicil Gazetesi aslı, noter veya ticaret ve/veya sanayi odaları ile ticaret sicili memurluklarınca tasdikli örneği (Kuruluşa, varsa unvan değişiklikleri ile mevcut duruma ilişkin Ticaret Sicil Gazetelerinin her biri)
8 – İmza Sirküleri (Noter tasdikli)
9 – Adına üretim yapılan yurtdışında yerleşik yabancı firmadan, adet olarak belirtilen etiketin, yabancı firmanın bilgisi dahilinde ithal edilerek fason üretim yapıldığını gösteren sözleşme (****)
(*): Tebliğin 14/1-ı bendinde belirtilen işlem için
(**): Tebliğin 14/1-b, g ila ı bentlerinde belirtilen işlemler için
(***): Kapasite raporu düzenlenmeyen üretim faaliyetleri için ilgili kurumdan alınan belge (Aslı veya ilgili kurumca tasdikli örneği)
(****): Yurtdışında yerleşik yabancı firmadan etiket ithal edilmesi halinde.
NOT :
1 – Firmanın aynı gümrük idaresindeki önceki dosyasında bulunan süresi geçerli bilgi ve belgeler tekrar istenmeyebilir.
2 – Projenin özelliğine göre ek bilgi ve belge istenmesine veya yukarıda belirtilen bilgi ve belgelerden birinin veya birkaçının istenmemesine Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca karar verilir.
3 – Tebliğin 14/1-a bendinde belirtilen işlemler için sadece 2, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilen belgeler aranır. 14/1-a bendinde belirtilen işlemler kapsamında etiket ithal edilmesi halinde, 2, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilen belgelere ilave olarak 9 uncu maddede belirtilen belge de aranır.
4 – Serbest bölge kullanıcısı firmalara ait demirbaşa kayıtlı eşyanın ve yatırım malları ve ekipmanlarının Tebliğ’in 14/1-d, e bentlerinde belirtilen işlemler için dahilde işleme izni kapsamında ithal edilmek istenmesi halinde sadece 2, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilen belgeler aranır.

Hariçte İşleme Rejimi: Serbest dolaşımdaki eşyanın işlenmek, tamir edilmek veya yenilenmek üzere geçici olarak ihraç edilmesi ve işlem görmüş ürünün tam veya kısmi muafiyetten yararlanarak serbest dolaşıma girmesinin sağlanması ile ithal edilen işlem görmüş ürünlerin aynısını veya benzerini üreten Türkiye’deki üreticilerin temel ekonomik çıkarlarının olumsuz etkilenmemesi kaydıyla ihraç eşyasının satışının teşviki amacıyla düzenlenmiş bir rejimdir.

Buna göre,

a) Hammadde, yardımcı madde, yarı mamul ve ambalaj malzemelerinin daha ileri safhada işlem görmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya Serbest Bölgelere gönderilmesi için Ekonomi Bakanlığı’ndan,
b) Maden cevheri ve konsantrelerinin izabe edilmesi ve işlenmesi amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya Serbest Bölgelere gönderilmesi için Maden İhracatçı Birliklerinin bağlı olduğu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nden,
c) Tamirat amaçlı garanti hükümleri uyarınca veya bir imalat hatası nedeniyle, Türkiye Gümrük Bölgesi veya Serbest Bölgelere gönderilen eşya için Bakanlığımızdan İzin alınması gerekmektedir.

Standart değişim sistemi kapsamında, ülkemizde tamiri mümkün olmayan bazı yedek parçaların Amerika bazen de Avrupa’daki merkezlere gönderilerek tamir ettirilmesi, yenilerine göre çok daha az maliyetle ekonomik ömürlerinin uzatılması mümkün bulunduğundan, ayrıca tamir amacıyla yurt dışına gönderilen parçaların tamiratının uzun süre alması veya iş yoğunluğu nedeniyle bu süre içerisinde de firmaların veya kuruluşların iş gücü kaybını önlemek amacıyla;

Standart değişim sistemine dayalı Hariçte İşleme Rejimi kapsamında tarım politikasına veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen ve özel düzenlemelere tabi eşya dışında, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına işleme faaliyetlerinde bulunulmak üzere gönderilen eşyanın yerine bu faaliyetler tamamlanarak gümrük bölgesine geri getirilinceye kadar geçen sürede kullanılmak üzere, aynı tarife pozisyonunda, aynı ticari nitelikte ve aynı teknik özelliklere sahip eşyanın  ithali mümkün bulunmaktadır. Bu rejim çerçevesinde işlemleri yapmaya ilgili Gümrük İdareleri yetkili bulunmaktadır.

Tamir amacıyla yurtdışına gönderilen ve süresi içerisinde geri gelen eşyanın gümrük işlemleri serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre yapılır. Eşyanın muayenesinde çıkış beyannamesindeki ayniyet tespitine ilişkin kayıtlar dikkate alınır.

Tamir amacıyla geçici ihraç edilen eşya, tamiratın garanti nedeniyle  sözleşmeye bağlı olarak  veya kanuni bir yükümlülüğe dayanarak ya da bir imalat hatası nedeniyle, bedelsiz yapıldığının kanıtlanması halinde, serbest dolaşıma ithalat vergilerinden tam muaf olarak girer. Ancak, söz konusu eşyanın serbest dolaşıma ilk giriş sırasında kusurlu olduğunun belirlenmesi durumunda ithalat vergilerinden indirim yapılması veya muafiyet uygulanması söz konusu değildir.

Tamiratın bedel karşılığında yapıldığı hallerde ithalat vergileri, gümrük kıymeti olarak tamir masraflarına eşit bir tutar dikkate alınarak, işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edildiği tarihte, bu ürünlere uygulanacak vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına istinaden belirlenir. Ancak izin hak sahibinin tamir masrafları dışında başka bir ödeme yapmamış olması ve bu ödemenin izin hak sahibi ile faaliyet yapan kişi arasındaki ilişkiden etkilenmemesi gerekmektedir.

4458 sayılı Gümrük Kanununun 168 inci maddesine göre aracınız yurt dışında kalma süresi 3 yıl olup, bu sürenin kaza, hastalık, yurt dışında meydana gelebilecek adli takibatlar veya görev sürenizin uzaması ve benzeri  mücbir nedenlerle uzatılması mümkün bulunmaktadır.

Bu hususlardaki daha ayrıntılı bilgi için, Bakanlığımız WEB sayfasında bulunan 1 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği’nden (Hariçte İşleme-Geçici İhracat) yararlanılabilinir.

İhracat Rejimi, serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.

Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilecek eşya, ihracata ilişkin gümrük beyannamesi ile yetkili gümrük idaresine beyan edilir.

İhracat beyannamesinin yanı sıra, sözlü beyan formu, özel fatura ve kumanya listesi ile ihracına izin verilen eşyanın gümrük işlemleri bu belgeler ile yürütülür.

Uluslararası veya ikili anlaşmalar, kanun, tüzük ve kararnamelerle konulmuş yasaklama ve kısıtlama hükümleri saklı kalmak üzere, her türlü eşyanın Türkiye’den ihracı serbesttir.

Bu hususlardaki daha ayrıntılı bilgi için, Bakanlığımız WEB sayfasında bulunan 1 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği’nden (Hariçte İşleme-Geçici İhracat) yararlanılabilinir.

Bakanlar Kurulu, kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği, insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması, sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması gerekçeleri ile eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına yasaklama veya kısıtlamalar koyabilir.

Ayrıca, Türkiye ile ticaret, gümrük, taşımacılık anlaşması bulunmayan ve imzalanmış anlaşmaları süresinden önce tek taraflı olarak kısmen veya tamamen hükümsüz bırakan veya Türk kara, hava ve deniz taşıtlarına karşı yasaklama ve kısıtlamalar koyan veya bunlar hakkında farklı işlemler uygulayan yabancı ülkelere ait eşya ve taşıtlara, karşılık olmak üzere, yasaklama veya kısıtlamalar koymaya ve farklı işlemler veya farklı tarifeler uygulamaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

İhraç eşyası, buna ilişkin gümrük beyannamesinin tescili sırasında bulunduğu durum ve niteliğini gümrük denetiminden çıktığı sırada da aynen muhafaza etmesi ve bu haliyle Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi koşuluyla fiilen ihraç edilmiş sayılır.

Fiili ihracatın gerçekleşmesi durumunda, ihraç eşyası üzerindeki gümrük denetimi sona erer.

İhracat veya yeniden ihracat amacıyla geçici depolama yerlerine getirilen eşya, buralarda bir ay kalabilir. Sözü edilen eşya ile ilgili olarak beyanname tescil edilip edilmediğine bakılmaksızın bu süre içinde ek süre talebinde bulunulması halinde, gümrük idare amiri tarafından en çok üç aya kadar ek süre verilebilir.

Söz konusu eşya için gümrük yükümlüsüne tebligat yapılarak, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde eşyanın geçici depolama yerinden çıkarılması; aksi takdirde, bu eşyanın gümrüğe terk edilmiş sayılacağı bildirilir. Bu süre içinde de yerinden çıkarılmaması halinde eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır ve tasfiye hükümlerine göre işlem yapılır. Bu eşyaya ilişkin olarak tescil edilmiş beyanname varsa iptal edilir

Söz konusu eşyanın beyanname kapatma süresi iki aydır. Bu süre makul sebeplerle en çok iki ay uzatılabilir. Bu süreler içinde işlemleri tamamlanmayan beyannameler iptal edilir.

Beyan edilen eşyanın tamamının ihraç edilememesi durumunda görevli memurlar tarafından fiilen ihraç edilen miktar beyannameye kaydedilir ve bu konuda Gümrük Yönetmeliği’nin 192 nci maddesi uyarınca işlem yapılır. İhraç edilmeyen beyanname kapsamı eşya için yeniden bir beyanname verilmesi gerekir.

Beyan edilen eşyanın tamamının ihraç edilememesi durumunda görevli memurlar tarafından fiilen ihraç edilen miktar beyannameye kaydedilir ve bu konuda Gümrük Yönetmeliği’nin 192 nci maddesi uyarınca işlem yapılır. İhraç edilmeyen beyanname kapsamı eşya için yeniden bir beyanname verilmesi gerekir.

Kaçakçılık fiilleri hariç olmak üzere, ihracata konu eşyanın %10’u aşan cins, tür, miktar veya kıymet farklılıkları için Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (j) bendi hükmü uygulanır.

İhracı ön izne veya standardizasyon kontrolüne tabi olan eşya ile özel kanunlar veya diğer düzenlemeler gereğince ihracatında özel belgeler aranılan eşyanın gümrük işlemleri yapılırken ilgili mevzuat ile belirlenmiş olan usul ve esaslar çerçevesinde işlem yapılır.

Kaçakçılık fiilleri hariç olmak üzere, ihracata konu eşyanın %10’u aşan cins, tür, miktar veya kıymet farklılıkları için Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (j) bendi hükmü uygulanır.

Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkan eşya, yürürlükteki hükümlere göre gümrük idareleri tarafından yapılan denetimlere tabi olup, bunlar önceden belirlenen yollardan ve gümrüğün gözetimi altında yurt dışı edilir.
Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkan eşyaya ilişkin olarak taşıyıcı veya temsilcileri tarafından aracın hareketinden önce gümrük idaresine özet beyan verilir.

Ancak, deniz yolu ile yapılan ihracatlarda geminin hareketini izleyen ilk işgünü mesai saati bitimine kadar özet beyan verilebilir. Bu durumda, özet beyan, beyanname ve taşıma senetleri karşılaştırılarak uygun bulunması halinde özet beyan ve beyanname kapatılır. Beyanname ile taşıma senetleri arasında aykırılık olması halinde Gümrük Yönetmeliği’nin 192 nci maddesi uyarınca işlem yapılır.

Harp gemileri ve hava harp gemileri ile Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkan eşya, gümrük işlemlerinin yapılmasını sağlamak amacıyla, gemilerin komutanları tarafından bir liste halinde en yakın gümrük idaresine bildirilir. Söz konusu gemilerin komutan ve diğer mürettebatına ait eşya da bu hükme tabidir.

Kaçakçılık fiilleri hariç olmak üzere, ihracata konu eşyanın %10’u aşan cins, tür, miktar veya kıymet farklılıkları için Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (j) bendi hükmü uygulanır.

Serbest dolaşımda bulunan yakıt ve yağlar ile kumanyaların dış sefere çıkacak gemi, bot ve diğer deniz taşıtları ile hava gemilerine verilmesi ihracat hükmünde olup, gümrük beyanı için verilecek kumanyaya ilişkin listenin beyanname olarak kabul edilerek, eşyanın gümrük işlemlerinin bu belgeler ile yürütülmesi mümkün bulunmaktadır.

Birinci olarak, Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca, Gümrük Kanunu’na ve bu Kanunla tanınan yetkilere dayanılarak çıkarılan tüzük, yönetmelik, tebliğ ve talimatlarla getirilen şekil ve usullere aykırı hareket edenlere, her yıl yeniden belirlenen bir para tutarında usulsüzlük cezası uygulanır.

İkinci olarak, yine aynı Kanunun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (j) bendi uyarınca, herhangi bir ihracat iadesinden yararlanmayan veya ihracat vergisine ve ticaret politikası önlemlerine tabi olmayan ihracata konu eşyanın cins, tür, miktar veya kıymetinin yanlış beyan edilmesi halinde, usulsüzlük cezası Kanunun 241 inci maddesinin 1 inci fıkrasındaki para tutarının iki katı olarak uygulanır.

4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na göre bu kapsamdaki kaçakçılık fiilleri şöyle sıralanabilir:

a) İhraç eşyasının yapılan beyan ve eki belgelere göre miktarı veya cinsinde yüzde ondan fazla farklılık çıkması.
b) İhraç eşyası için gerçeğe aykırı belge ibrazı suretiyle ihracat vergilerini ödememek veya eksik ödemek veya Devletçe uygulanan teşvik veya sübvansiyonlardan veya parasal iadelerden yararlanmak şeklinde haksız menfaat temin etmek.
c) İhracı lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tâbi olan eşyayı, belirlenen kayıt ve koşullara uymaksızın veya gerçeğe aykırı her türlü beyanname ve belge ibrazı ile gümrüğü yanıltarak işlemini yaptırmak suretiyle ihraç etmek.nden yararlanmayan veya ihracat vergisine ve ticaret politikası önlemlerine tabi olmayan ihracata konu eşyanın cins, tür, miktar veya kıymetinin yanlış beyan edilmesi halinde, usulsüzlük cezası Kanunun 241 inci maddesinin 1 inci fıkrasındaki para tutarının iki katı olarak uygulanır.

İthal edilmek istenen eşyanın mevzuatı söz konusu eşyanın niteliğine göre değişmekte olup, bununla birlikte genel çerçeve olarak Ekonomi Bakanlığı’nın mevzuat sayfasından eşya ile ilgili ithalata ilişkin genel bilgilere ulaşmak mümkündür.

Örneğin, ithal edilmek istenen eşyanın elektronik bir ürün olması durumunda ayrıca Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na da başvurarak bilgi alınması yerinde olacaktır. Bilinmelidir ki ithal edilmek istenen eşyanın niteliğine göre birden fazla Bakanlığın görev alanına giren mevzuat uygulamaları ile karşılaşmak da mümkündür.

Bir eşyanın ithalatında ne gibi belgelerin istenildiğinin öğrenilebilmesi için vergisini öğrenme aşamasında olduğu gibi eşyanın GTİP’nin bilinmesine ihtiyaç duyulmaktadır. İthal eşyasının yurda girişi konusunda yasak, izin, kota, ihtisas gümrüğü uygulaması  v.b kısıtlamalar ile tabi olduğu standartlar, garanti belgesi , gözetim belgesi ,kontrol belgesi, sağlık  sertifikası, analiz raporu, CE belgesi gibi belgelerin talep edilip edilmediğini  araştırmak, varsa bu çerçevede ön hazırlık yapmak   gereklidir. Bu  bilgilere Ekonomi Bakanlığı (www.ekonomi.gov.tr) ve/veya ilgili Kurumların web sayfalarından  ulaşılması   mümkündür.

Eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemleri eşyanın sahipleri ile bunların adına hareket edenler tarafından doğrudan temsil yoluyla veya gümrük müşavirleri tarafından dolaylı temsil yoluyla takip edilir ve sonuçlandırılır.

Bakanlığımıza intikal eden taşıt ithalatına ilişkin bilgi talepleri hususunda aşağıdaki açıklamaların yapılmasında fayda görülmektedir.

Eski/Kullanılmış Taşıt İthali

İthalat Rejim Kararının 7 nci maddesine göre eski, kullanılmış, yenileştirilmiş malların ithali Ekonomi Bakanlığı’nın iznine tabidir. Buna göre kullanılmış otomobil ithalinde de söz konusu iznin alınması gerekmektedir. Bu konudaki soruların/başvuruların Ekonomi Bakanlığı’na (İthalat Genel Müdürlüğü) yöneltilmesi gerekmektedir. (2011/9 sayılı Tebliğe bakınız.)

Eski/kullanılmış taşıt ithalinde Ekonomi Bakanlığı’nın düzenleyeceği izin belgesi gümrük beyannamesine eklenerek işlem tesis edilmektedir.

Taşıtlara İlişkin Vergiler

Taşıtlara ilişkin gümrük vergilerinin tespiti için öncelikle bu eşyanın sınıflandırıldığı 12 haneli gümrük tarife istatistik pozisyonunun (GTİP) bilinmesi gerekmektedir. Binek taşıtlar 8703 tarife pozisyonunda, ticari taşıtlar ise 8704 tarife pozisyonunda yer almaktadır. Vergilerin tespiti için eşyanın sınıflandırıldığı alt açılımların da bilinmesi gerekmektedir.

Taşıtlar genel oranda KDV’ye (%18) tabidir.

Taşıtlara ilişkin ÖTV’nin tespit edilmesi için taşıtın sınıflandırıldığı GTİP’in (gümrük tarife istatistik pozisyonu) yanı sıra motor hacminin de bilinmesi gerekmektedir.

Araçların gümrük vergilerine ilişkin soruların Ekonomi Bakanlığı’na, KDV ve ÖTV’ye ilişkin soruların ise Gelir İdaresi Başkanlığına yöneltilmesi gerekmektedir.

İthalat Kontrolleri

Taşıtların ithalinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca veya yetki verdiği kurum veya kuruluşça yapılan kontrollere istinaden düzenlenen uygunluk yazısı ve garanti belgesi gümrük beyannamelerinin tescilinde gümrük idarelerince aranmaktadır.

Gümrük Vergisinden Muaf Olarak Taşıt İthali

Vergilerden muafen taşıt ithal etme hakkı,

Yurtdışındaki yerleşim yerini Türkiye’ye nakleden kişilere,  Yurtdışındaki yerleşik kişinin ölümü ile miras yoluyla taşıt edinen Türkiye’de yerleşik kişilere,  Türkiye’de yerleşik malul ve sakat kişilere, Belirli şartlar çerçevesinde tanınmaktadır.  (yerleşim yeri nakli madde 46-47, miras 53-54, malul ve sakat madde 104)

Bu hak yalnızca gümrük vergisinden muafiyet sağlamakta, taşıta ilişkin KDV ve ÖTV’nin ödenmesi gerekmektedir. (malul ve sakatların kullanımına mahsus taşıtlar KDV ve ÖTV’den de muaftır)

Muafiyet kapsamında getirilecek kullanılmış taşıt için İthalat Rejimi Kararının 7 nci maddesi çerçevesinde Ekonomi Bakanlığı’ndan izin alınması gerekmemektedir.

Menşe Şahadetnamesi, eşyanın tercihli olmayan menşe statüsünü kanıtlamaya yarayan bir belgedir. EUR.1 Dolaşım Sertifikası, sertifikası muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde menşeli olduğunu gösteren, ihracatçı tarafından doldurultuktan sonra Ticaret/Sanayi Odaları tarafından gerekli kontroller yapılarak tespit edilen ve gümrük idaresince vize edilmesini müteakip geçerli olan menşe ispat belgesi olup aramızda tercihli ticaret anlaşması olan ülkelerle yapılan ticarette indirimli tarifeden yararlanmayı sağlar.

A.TR Dolaşım Belgesi 2002/4616 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre Türkiye veya Topluluk’ta serbest dolaşımda bulunan eşyanın Türkiye-Avrupa Topluluğu gümrük birliği çerçevesinde tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, gümrük idaresince ya da bu idare tarafından yetki verilmiş kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize edilen bir belgedir. A.TR Dolaşım Belgesi eşyanın serbest dolaşım durumunda olduğunu gösteren bir belge olup eşyanın menşeini göstermez.EUR.1 Dolaşım Belgesi ise eşyanın menşeini kanıtlamaya yarayan bir belgedir.

Gümrük Kanunu’nun 21 ve buna bağlı Gümrük Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi hükümlerine göre menşe şahadetnamesi ibrazı ihtiyaridir. Ancak, uluslararası ve ikili anlaşma hükümlerine göre, menşe şahadetnamesine dayanılarak indirimli tarifeden yararlanılmak istenilmesi halinde, eşyanın anlaşmaya taraf ülke menşeli olduğunu veya o ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla öyle sayılması gerektiğini bildirir menşe şahadetnamesi ibrazı zorunludur.

Tedarikçi beyanı, Türkiye ile AB arasında serbest dolaşımda bulunan ve PAMK’a dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlayan belgedir. Tedarikçi beyanına ilişkin hükümler 18 Eylül 1999 tarih ve 23820 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Serbest Dolaşımda Bulunan Eşyanın Tercihli Menşe Statüsünün Kanıtlanmasına Dair Yönetmelik ile düzenlenmiştir.

Bu konuda dış ticarette standardizasyon ve teknik düzenlemelere ilişkin mevzuat bilgisi için bizimle iletişime geçiniz.

Hayır.Çünkü menşe şahadetnamesi eşyanın tercihli olmayan menşeini kanıtlamaya yarayan bir belgedir. Tedarikçi beyanı ise eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlayan bir belgedir.

Fatura beyanı da EUR.1 Dolaşım Sertifikası gibi eşyanın tercihli menşeini gösteren bir belge olup fatura muhteviyatı eşyanın anlaşma kurallarına göre menşeli olduğunun ihracatçı tarafından fatura, teslimat notu veeya başka bir ticari belge üzerinede yazılı olarak beyanıdır.Kıymeti 6000 EURO’nun altında olan eşya için tüm ihracatçılar tarafından, 6000 EURO’nun üzerinde olan eşya için ise sadece onaylanmış ihracatçılar tarafından düzenlenebilir. Ancak, bu konuda Türkiye’de henüz hiç kimseye onaylanmış ihracatçı statüsü verilmemiştir.

Evet. Form A Belgesi Genelleştirimiş Tercihler Sistemi(GTS) çerçevesinde tercihli rejimden faydalanması talep edilen eşyanın GTS ülkesi menşeli olduğunun ispatı için kullanılan bir belgedir. Yani eşyanın tercihli menşe statüsünü gösterir.Ancak menşe şahadetnamesi ise eşyanın tercihli olmayan menşe statüsünü gösteren bir belge olup herhangi bir şekilde indimli tarifeden faylanmayı sağlamaz.

GTS kapsamında tercihli ticaretten faydalanmak amacıyla düzenlenen Form A belgelerinin kabul edilebilmesi için GTS’den faydalanan ülkelerin Türkiye’ye, kendi ülkelerinde Form A Menşe Belgelerini düzenleme yetkisine sahip resmi idarelerin isim ve adreslerini, bu idarelerce kullanılan mühürlerin örnek baskılarını ve Form A Menşe Belgelerinin kontrolünden sorumlu ilgili resmi idarelerin isim ve adreslerini bildirmiş olmaları ve söz konusu ürünlerin menşeine ilişkin bilginin doğruluğunun veya belgenin geçerliliğinin kontrolü için Türkiye gümrük idarelerine gerekli yardımı sağlamayı taahhüt etmeleri gerekmektedir. Tüm bu prosedürler tamamlanmadan belgenin kabulü ve tercihli rejim uygulanması mümkün değildir.

Eşyaların menşe statülerini kanıtlayan EUR.1, fatura beyanı, Form A ve Menşe Şahadetnameleri gibi belgelerin doğruluğundan şüphe eden ithalatçı ülke gümrük idareleri ilgili anlaşma hükümlerine göre bu belgelerin doğruluğunu ve kurallara uygunluğunu teyit ettirmek amacıyla ihracatçı ülke gümrük idaresine gönderebilmektedirler. Bu işleme sonradan kontrol denmektedir.

AKÇT ürünleri Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği kapsamı dışındadır ve bunların ticareti menşe esasına dayanmaktadır. Bu nedenle, AKÇT ürünlerinin menşe statüsünü kanıtlamak amacıyla EUR.1 Dolaşım Belgesi ya da fatura beyanı kullanılmaktadır.

PAMK AB, EFTA ve Türkiye’nin dahil olduğu bir çapraz kümülasyon sistemidir. PAMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında serbest ticaret anlaşması (STA) vardır ve bu anlaşmaların hepsinde aynı menşe kuralları uygulanmaktadır.

PAAMK ise AB, EFTA ve Türkiye’nin yanı sıra 1996 yılında başlatılan Avrupa-Akdeniz Ortaklık Süreci kapsamında yer alan ülkelerin de (Suriye, Lübnan, Filistin, İsrail, Ürdün, Mısır, Libya, Tunus, Cezayir ve Fas) dahil olduğu bir çapraz kümülasyon sistemidir. PAAMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında, PAMK Sistemi’nden farklı olarak, serbest ticaret anlaşması bulunmamaktadır.

Bu nedenle “değişken geometri” (variable geometry) adı verilen bir sistem geçerli olup, bu çerçevede yapılan tercihli ticarete konu eşyanın üretiminde kullanılan girdilerin menşeli olduğu ülkelerin birbirleri arasında STA mevcut olup-olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu konuda, 26 Kasım 2009 tarihli ve 27418 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan PAAMK YÖNETMELİĞİ’nin VII nolu ekine bakılması yeterlidir.

PAMK, PAAMK’ın altında ayrı bir sistem olarak halen varlığını devam ettirmekte olup, özellikle geri ödeme yasağı ilkesinin mutlak anlamda uygulanması bakımından önemini korumaktadır.

BBMK da AB ve ülkemizin (yalnızca Gümrük Birliği kapsamı ürünler açısından) yanı sıra Hırvatistan, Bosna-Hersek, Sırbistan, Karadağ, Makedonya ve Arnavutluk’un dahil olduğu bir çapraz kümülasyon sistemidir. (EFTA dahil değildir)

BBMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında serbest ticaret anlaşması vardır (yalnızca ülkemizin Hırvatistan ve Bosna-Hersek’le mevcut STA’ları ile AB’nin Hırvatistan’la mevcut STA’sı henüz BBMK’ya uygun değildir;
değişiklik süreçleri halen devam etmekte olup, yakın bir tarihte yürürlüğe gireceklerdir) ve bu anlaşmaların hepsinde aynı menşe kuralları uygulanmaktadır. Bu konuda, 19 Temmuz 2009 tarihli ve 27293 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan BBMK YÖNETMELİĞİ’nin VI nolu ekine bakılması yeterlidir.